Kun je geen woorden vinden voor je (zakelijke) tekst? Dan kan creatief schrijven erg goed helpen.
Wanneer woorden vinden echt een opgave is, dan is het goed om juist even helemaal los te komen van je tekst. Daarmee bedoel ik van de tekst die je uiteindelijk wilt neerzetten. De tekst die er moet komen. Zolang je blijft hangen in ’ik moet iets neerschrijven’, ik moet iets’, ’ik moet, ik moet.’ Dan ontstaat er vaak een blokkade in je hoofd waar je helemaal niet mee verder kan.
In een eerdere blog Is schrijven een moeten, stuurde ik erop aan bij het schrijven van een stuk eerst je hoofd leeg te maken en daarna te ordenen. Dat ’hoofd leeg maken’ kan nogal eens stuntelig gaan. Tenslotte zit je niet voor niets te hikken tegen die schrijfklus. Woorden geven aan je idee of aan het verhaal in je hoofd kan een hele opgave zijn. De beelden in je hoofd kunnen soms zo tastbaar zijn, dat het omzetten naar iets abstracts zoals woorden en zinnen een hele klus is.
Blokkade
Een blokkade die bestaat uit grove brokstukken. Brokstukken die voor jou wel duidelijk zijn, maar die je niet verder helpen. Dat klinkt misschien warrig, maar de chaos in je hoofd wordt door het moeten en de opgebouwde stress alleen maar groter. Die brokstukken aan beelden en woorden kunnen dan echte brokstukken lijken die niet aan elkaar te plakken zijn.
Loskomen
Door eerst los te komen van het moeten en het ’wat maakt het uit’ aan te boren, kun je verder komen. En dat ’wat maakt het nu uit’ doe je gemakkelijker met bepaalde vormen van creatief schrijven. Creatief schrijven is er juist op gericht om in een modus te zitten van niks moet, niks fout. Het wordt ook wel schrijven vanuit je hart genoemd.
Door het creatief schrijven in te zetten, ben je heel praktisch bezig met je tekst. Je blijft niet in je hoofd malen, maar je bent daadwerkelijk met schrijven bezig. Dat levert een gevoel op van productief bezig zijn. Dat gevoel van productiviteit levert op zijn beurt weer meer rust in je hooft. En door de rust in je hoofd kan de stress afnemen.
Een schrijfcluster
Laat me je helpen met een voorbeeld van een schrijfcluster.
Bij creatief schrijven gaat het erom dat je pen in beweging blijft. Het gaat er daarbij niet per se om, dat het allemaal prachtige volzinnen zijn. Als je maar schrijft en schrijft en schrijft. Je schrijft door en door en door. Dat klinkt heel flauw, maar dat is wel wat het is. Het gaat om de discipline, de wil, de motivatie, de drang om alleen maar te gaan schrijven. Je wilt tenslotte woorden op papier.
Om woorden te vinden en aan schrijven toe te komen is een schrijfcluster vaak een mooi hulpmiddel.
Een schrijfcluster ziet er zo uit:
In de blog Is schrijve neen moeten, had ik het over een mindmap om je hoofd leeg te maken. En na de ordening met kleuren ga je werkelijk aan je tekst schrijven. Voor dit schrijfcluster kun je beginnen met een woord uit je mindmap of woordschets. Of neem een woord dat het eerst in je opkomt over het onderwerp. Niks is fout. Alles kan. Alles mag.
Het gaat in deze fase om je hoofd zonder stress aan te zetten en de woorden aan te boren voor jouw tekst. Geen zinnige zinnen.
De stappen van een schrijfcluster:
- Een beginwoord
- Associeer twee woorden (A) en (B)
- Associeer twee woorden (A1) en (A2) via (A)
- Associeer terug naar één woord (A3) via (A1) en (A2)
- Associeer twee woorden (B1) en (B2) via (B)
- Associeer terug naar één woord (B3) via (B1) en (B2)
- Associeer een eindwoord via (A3) en (B3)
Probeer niet te ’gaan schrijven’. Het is bij deze oefening juist de bedoeling los te komen van wat je nu eigenlijk wilt. Laat je intuïtie maar werken. Laat je associaties de vrije loop.
Je start met dat ene begin woord. Daarna werk je het cluster eerst links af (A t/m A3) en daarna rechts (B t/m B3)Aan het einde breng je links en rechts weer samen in een eindwoord.
Schrijf de associaties op in een tempo zonder diep na te denken. Zoals gezegd: het gaat om het wakker schudden van je taalvermogen, niet om goed of fout.
Zeven minuten schrijven
Al je je schrijfcluster hebt gevuld laat je deze even op je inwerken. Zet een timer op zeven minuten en begin met schrijven. Bedenk je eerste korte gemakkelijke beginzin. Bijvoorbeeld: Wat ik wil zeggen over ….. (beginwoord uit cluster) is. En ga zeven minuten achter elkaar schrijven. Gebruik de woorden uit je schrijfcluster en je mindmap als je die erbij hebt samen. Vul je de beginzin verder aan. En ga door.
Laat je pen (of je vingers op het toetsenbord) niet stoppen, blijf door schrijven. Zeven minuten achter elkaar. Nogmaals, het gaat om het proces schrijven en niet om de tekst in de eerste plaats. Het gaat nog steeds niet om zinnige zinnen, niet om kloppende zinnen. Gaat alleen om het nut van schrijven.
Zodra je je druk maakt om zinsconstructies of mooier maken of om iets zinvols te schrijven raak je verstrikt in je critical voice. En juist dat stemmetje moet zo ver mogelijk bij je vandaan blijven. Die is straks pas weer aan de beurt.
Doorgaan tot je niet meer kan
Je blijft schrijven zolang de zeven minuten nog niet voorbij zijn . Ook als je geen woorden meer hebt. Als je geen woorden meer hebt dan schrijf je dat op: Ik heb nu even geen woorden meer die ik zo snel kan gebruiken. En ik geloof dat mijn zinnen nu ook krom worden, maar waar het dus om gaat is dat …. enz. Je zult zien dat je vanzelf weer terugkomt.
Een andere manier om verder te komen wanneer je vastloop is om de laatste drie woorden steeds herhalen woorden steeds herhalen woorden steeds herhalen woorden steeds herhalen totdat er iets nieuws te binnen schiet en je weer verder kan.
Ben je na zeven minuten nog niet tevreden of heb je juist de smaak te pakken? Herhaal dan dit schrijfcluster zo vaak als jij nodig vindt. Herhaal dit systeem totdat merkt dat je alles nu wel geschreven hebt.
Puzzelen
Wanneer je voor je gevoel nu wel alles hebt geschreven wat je kunt en wat je kwijt wilt, ben je op het moment gekomen om de puzzel te gaan leggen.
Je kunt eventueel nu ook weer met kleuren gaan werken, dezelfde kleuren als uit je mindmap (vorige blog).
Laat het puzzelen ook bij je passen. Is dat knippen en plakken via het beeldscherm? Dan doe je dat. Ben je meer van schuiven met papier over je bureau? Dan doe je dat.
Na het puzzelen kun je gaan kijken naar de zinnen. Kloppen die? Lopen die goed? Zijn de overgangen juist? Laat nu je critical voice maar een beetje opkomen door je tekst lopend en kloppend te maken. Is dit wat je wilt zeggen? Hier ga je aan je lezers denken. Breng ik het zo goed over? Zet ik ze zo op het juiste spoor? Pas op het allerlaatst kijk je naar of laat je kijken naar taal en spelling.
Pen en papier
Gebruik het allerliefst pen en papier. Er zijn allerlei redenen te bedenken om dat niet te doen. Zoals een slecht handschrift wat jezelf niet meer kunt teruglezen. Maar handschrijven maakt meer los in je brein, zet je brein meer aan het werk dan gewoon typen. Daarnaast is het bij typen een enorme klus om los te komen van wat moet. De backspace en delete knop zijn o zo snel ingetikt. En dat zijn nou juist handelingen die antwoorden op de critical voice. En juist die critical voice moet je in de fase van creatief schrijven loslaten.
Maar doe wat bij je past. Doe dat wat goed voor jou werkt.
Wil je een keer op deze manier aan het werk gezet worden om dit onder de knie te krijgen? Dat kan met een eenvoudige beeldbel-sessie. Maak een afspraak voor een minicursus schrijven met een schrijfcluster en laat me je op weg helpen.