Begin bij het begin
In de komende bloggen besteed ik aan schrijvend leren, want er kruipt altijd nog dat docentenbloed door de aderen. Ik wil het graag aan de overkant krijgen.
Het leuke aan dat schrijvend leren is dat je dat heel gewoon in je gewone lessen kunt inzetten en toch gewoon kunt doorgaan met de lesstof die gewoon behandeld wordt.
Een kleine serie blogs die tegelijk heel praktisch zijn met direct bruikbare tips. Ik begin gewoon bij het begin.
Oriëntatie
Wat een belangrijk onderdeel is van deze manier van leren is de start.
Dat klinkt nogal wiedes en dat is ook zo. Maar het gebeurt maar al te vaak dat we leerlingen met hetzelfde gemak ergens halverwege laten beginnen.
Wanneer we in onze opening van de les een klasgesprek aangaan of via een ’story tell’ een onderwerp introduceren, dan ben jij als docent het meest actief. Je stuurt en de leerling is passief met het onderwerp bezig. Op die manier raakt de leerling wel betrokken, maar wanneer je de leerling in actie zet door te laten schrijven over het onderwerp is die betrokkenheid vele male groter.
De oriëntatie op de tekst / lesstof staat voor kijken naar de context.
Welk vak hebben ik hier. Waar in het lesboek ben ik? Wat is het onderwerp? Ken ik het doel van de lesstof? Wat weet ik al en wat heeft dat ermee te maken?
Dit zijn dezelfde vragen die je leerlingen aanleert wanneer ze iets nieuws gaan lezen. Nu doe je dit echter schrijvend. Waarom is dat schrijven belangrijk? Omdat de concentratie die dat oplevert een goede start is om het tekstgedeelte in je op te nemen. Tijdens het schrijven is je hoofd bezig met een netwerk aan te leggen waar het geheugen weer veel profijt van heeft.
Aanvul-zinnen
Wanneer je schrijven als werkvorm in de les wilt gebruiken, heb je daar niet veel meer voor nodig dan wat tijd inruimen. Tijd die zich snel terug verdient.
Het is voor ons docenten gesneden koek wat er komen gaat. Leerlingen zitten heel anders in je lokaal en moeten bewust gefocust worden op wat komen gaat. Allerlei afleidingen zijn er te bedenken en zeker niet alleen die van buitenaf. Om je leerlingen de rust te geven om zich te gaan concentreren op je les en op wat komen gaat is een kort schrijfmoment een heel goede manier.
Door het schrijven ontstaat er rust en stilte in het lokaal – uitwendige omgeving van de leerling – en door het schrijven ontstaat er focus en concentratie – inwendige omgeving van de leerling
De manier van vraagstelling zal niet per se nieuw zijn en dat is prettig, dan hoef je daar niet aan te wennen en het maakt het schrijven gemakkelijker. Doordat de leerling die tekst /theorie /lesstof gebruiken bij een schrijfopdracht gaan ze de tekst interpreteren. Daardoor ontwikkelen in het hoofd van de leerling netwerken over de informatie. Nieuwe informatie wordt beoordeeld en gekoppeld aan oude informatie (voorkennis). Hierdoor ontstaat een nieuw netwerk in de hersenen.
Dit is de start voor wat je noemt ’writing to learn’. (Hayes&Flower)
Om schrijven in te zetten in je lessen kun je bijvoorbeeld een aantal beginzinnen aanreiken die de leerlingen schrijvend aanvullen.
Voorbeeld concrete schrijfopdracht oriëntatie
Schrijf de zinnen over en vul ze aan: Ik zit in de les voor het vak … Ik ben in het lesboek op blz. … en … (om focus op te wekken) Schrijf 1 minuut door op de zin: In het vorig hoofdstuk hebben we het gehad over … ik heb daarvan onthouden dat … (context in de lesstof) Kijk 1 minuut globaal naar de tekst op blz. .. en … Kijk naar de verdeling en de koppen, illustraties en andere dingen die opvallen, daarna schrijf je 3 minuten door en vul je de volgende zinnen aan: Als ik naar de tekst op blz. … en … kijk dan zal de lesstof gaan over … en heeft het als doel … Wat ik hier al van weet is … (oriëntatie op de inhoud van de lesstof) Deel kort met je buurman/ -vrouw wat je hebt opgeschreven en wissel eventueel dingen met elkaar uit. (zet aan tot herinterpretatie)
Schrijven is niet een vertaling van gedachten in geschreven taal, maar een ingewikkeld brein proces waarin verschillende factoren een rol spelen. (Hayes)
In een volgend blog wil ik dieper ingaan op woorden en hun associaties; de volgende stap zoals ik dat in mijn boek heb opgenomen.
Een tekstanalyse die de lezer / de studerende niet als een buitenstaander houdt, maar verbindt aan de inhoud.
Ik denk dat daar de kracht achter zit achter deze manier van leren.